بذر چریش

چریش (نام علمی: Azadirachta indica) که با نام “نِيم” نیز شناخته می‌شود، درختی همیشه سبز از خانواده‌ی مَهاگونی (Meliaceae) است. این درخت بومی شبه قاره هند و مناطق گرمسیری آسیا است و به دلیل خواص دارویی و حشره‌کشی‌اش، در سراسر جهان شناخته شده و کشت می‌شود. چریش درختی سریع‌الرشد است و می‌تواند به ارتفاع 15 تا 20 متر برسد. تمامی قسمت‌های این درخت، از جمله برگ، دانه، پوست و ریشه، دارای ترکیبات فعال زیستی هستند که در طب سنتی و کشاورزی کاربرد دارند.

درخت چریش قرن‌هاست که در طب آیورودا (طب سنتی هند) برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. عصاره‌ی چریش دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد ویروسی و ضد انگلی است. همچنین، از روغن چریش به عنوان یک حشره‌کش طبیعی و بی‌خطر برای انسان و محیط زیست استفاده می‌شود.

ویژگی‌های ظاهری چریش

درخت چریش دارای تنه‌ای راست و استوانه‌ای با پوست خاکستری مایل به قهوه‌ای است. پوست درخت دارای شکاف‌های طولی و عرضی است. برگ‌های چریش مرکب شانه‌ای با برگچه‌های کوچک و دندانه‌دار هستند. برگ‌ها به رنگ سبز تیره و براق هستند و در فصل پاییز زرد می‌شوند و می‌ریزند.

گل‌های چریش کوچک، سفید و معطر هستند و در خوشه‌های آویخته ظاهر می‌شوند. میوه‌های چریش بیضی شکل و به رنگ سبز هستند که پس از رسیدن به رنگ زرد یا نارنجی در می‌آیند. هر میوه حاوی یک دانه است.

مراقبت و کاشت بذر گیاه چریش

1. شرایط محیطی:

• آب و هوا: چریش به آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری با حداقل دمای 20 درجه سانتیگراد نیاز دارد. این درخت می‌تواند در شرایط خشک و کم آب نیز رشد کند، اما بهترین رشد آن در مناطقی با بارندگی سالانه 400 تا 1200 میلی‌متر رخ می‌دهد.
• خاک: چریش در انواع مختلف خاک، از جمله خاک‌های فقیر و آهکی، رشد می‌کند. با این حال، بهترین رشد آن در خاک‌های لومی با زهکشی خوب و pH بین 6 تا 8 حاصل می‌شود.
• نور: چریش به نور کامل خورشید نیاز دارد و در سایه عملکرد خوبی ندارد.

2. کاشت:

• تهیه بذر: بذرها را می‌توان از میوه‌های رسیده جمع‌آوری کرد یا از فروشگاه‌های معتبر تهیه نمود. بذر چریش پس از برداشت باید سریعاً کاشته شود، زیرا قدرت جوانه‌زنی خود را به سرعت از دست می‌دهد.
• روش کاشت:
  • کاشت مستقیم: بذرها را می‌توان به طور مستقیم در زمین اصلی کاشت. قبل از کاشت، بذرها را به مدت 24 ساعت در آب ولرم خیس کنید تا جوانه زنی تسریع شود. سپس بذرها را در عمق 2 تا 3 سانتی‌متری خاک بکارید.
  • کاشت نشا: بذرها را می‌توان در خزانه کشت کرد و پس از رشد کافی، نهال‌ها را به زمین اصلی منتقل کرد.
• زمان کاشت: بهترین زمان برای کاشت چریش، اوایل فصل بارانی است.

3. مراقبت:

• آبیاری: در طول دوره استقرار گیاه، به طور منظم آبیاری کنید تا خاک مرطوب بماند. پس از استقرار، چریش به آبیاری کمتری نیاز دارد و می‌تواند خشکی را تحمل کند.
• کوددهی: در صورت فقیر بودن خاک، می‌توانید از کودهای NPK (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) برای تقویت رشد گیاه استفاده کنید.
• هرس: برای حفظ شکل و اندازه مناسب درخت و حذف شاخه‌های خشک و آسیب‌دیده، به طور منظم هرس کنید.
• کنترل آفات و بیماری‌ها: چریش معمولاً به آفات و بیماری‌های جدی حساس نیست. با این حال، در صورت بروز مشکل، می‌توانید از سموم دفع آفات و قارچ‌کش‌های مناسب استفاده کنید.

نکات مهم:

• چریش درختی مقاوم به خشکی و کم‌آبی است و می‌تواند در شرایط سخت محیطی رشد کند.
• چریش یک درخت چند منظوره است و می‌تواند برای تولید چوب، سایه، علوفه، دارو و حشره‌کش مورد استفاده قرار گیرد.
• روغن چریش یک حشره‌کش طبیعی و بی‌خطر است که می‌تواند برای کنترل آفات گیاهان و حشرات خانگی مورد استفاده قرار گیرد.

با رعایت این نکات می‌توانید به خوبی از درخت چریش خود مراقبت کنید و از مزایای آن بهره‌مند شوید.