پرورش درخت استار فروت در گلدان و فضای خانه

میوه استار فروت یا کارامبولا یکی از میوه های استوایی است که به دلیل شکل خاص ستاره ای اش، طعم شیرین-ترش و خواص فراوان تغذیه ای، در سراسر جهان محبوب شده است. این میوه زردرنگ با پوستی براق و پنج پر برجسته در برش عرضی، ظاهری همانند ستاره پیدا می کند. استار فروت کالری و قند کمی دارد و سرشار از ویتامین های C، B6، B9، B2 و مواد معدنی مانند پتاسیم، آهن، زینک و فسفر است. هر درخت بالغ استار فروت می تواند بین 90 تا 180 کیلومیوه درسال تولید کند و در مناطق گرمسیری، میوه دهی آن تقریباً در تمام طول سال ادامه دارد.

ویژگی های ظاهری درخت استارفروت

درخت استار فروت بومی مناطق گرمسیری جنوب شرقی آسیا، شامل جاوه، سولاوسی، مالوک و سریلانکا است. این درخت به خانواده اکسالیداسه تعلق دارد و در شرایط طبیعی می تواند تا ارتفاع 9 متر رشد کند. برگ های آن سبز تیره، نرم و به صورت مارپیچی روی شاخه ها قرار گرفته اند و در شب جمع می شوند. گل های آن زنگوله ای بنفش-صورتی هستند که چند بار در سال شکوفا می شوند و به میوه های زرد براق با طعم ترش و شیرین تبدیل می گردند.

انواع مناسب برای کاشت در گلدان

دو رقم کوتاه قد و پربار از این درخت برای پرورش در فضاهای محدود توصیه می شوند:

استار فروت «ماهِر دورف»

با رشدی سریع و میوه های متوسط، در گلدان های 20 تا 25 سانتی متری به راحتی رشد کرده و در کمتر از یک سال به باردهی می رسد. ارتفاع نهایی آن حدود 90 سانتی متر است و قادر است چندین ده میوه در هر فصل ایجاد کند.

استار فروت «دورف هاوایی»

رقمی کمیاب و بسیار شیرین است که در ارتفاع تنها 60 سانتی متر شروع به باردهی می کند. این رقم حتی در محیط های سرپوشیده و آب وهوای سرد نیز رشد می کند و تا سه بار در سال میوه می دهد. برای رشد بهتر، به نور کامل خورشید و دمای گرم نیاز دارد.

شرایط اقلیمی مناسب برای رشد

استار فروت در مناطق گرم و مرطوب بهترین عملکرد را دارد. این درخت در محدوده دمایی 21 تا 35 درجه سانتی گراد رشد مطلوب و در دمای زیر 2 درجه دچار آسیب شدید می شود. در مناطق سردتر باید درون فضای گلخانه یا اتاق آفتابگیر نگهداری شود. دمای شب نباید به زیر صفر برسد؛ برگ ریزی در هوای سرد طبیعی است و گیاه با بازگشت گرما دوباره احیا می شود.

نور و دما

نور مستقیم خورشید برای شکوفه دهی و میوه دهی ضروری است. در مناطق شمالی، گیاه را باید حداقل روزی 8 ساعت در معرض آفتاب قرار داد. دمای 25 تا 30 درجه برای تولید بیشترین گل و میوه مناسب ترین حالت است.

خاک و کاشت

خاک مورد نیاز برای پرورش استار فروت باید سبک، لومی و دارای زهکشی مناسب باشد. خاک های کمی اسیدی با pH بین 4.5 تا 7 بهترین نتیجه را دارند. خاک های قلیایی سبب کمبود عناصر ریزمغذی می شوند. برای کاشت، گلدان را تا نیمی از ارتفاع ریشه پر کنید، سپس درخت را در عمقی مشابه با عمق قبلی در گلدان قرار دهید. اضافه کردن کود هنگام کاشت توصیه نمی شود. هنگام رشد کامل ریشه، گلدان باید به اندازه سه گالن یا بیشتر افزایش یابد.

آبیاری

درخت استار فروت به کم آبی حساس است و باید خاک همیشه مرطوب اما نه غرقاب باشد. در تابستان های گرم، آبیاری عمیق یک تا دو بار در هفته کافی است. در زمستان حجم آبیاری باید کاهش یابد. رطوبت محیط برای رشد بهتر اهمیت دارد؛ با این حال باید مراقب بروز قارچ ها در هوای بسیار مرطوب بود.

تغذیه و کوددهی

درخت استار فروت به مواد غذایی فراوان نیاز دارد. در فصل رشد، کوددهی هر 30 تا 60 روز برای درختان جوان و 4 تا 6 بار در سال برای درختان بالغ انجام شود. استفاده از کودهای حاوی نیتروژن، منیزیم، آهن، روی و منگنز توصیه می شود. در صورت مشاهده زردی بین رگبرگ های برگ های جوان (کلروز آهن)، از محلول آهن کلاته به صورت اسپری برگی استفاده کنید، به ویژه در فصل سرد.

گل دهی و میوه دهی

درخت استار فروت تقریباً در بیشتر ایام سال گل می دهد، اما بیشترین باردهی در تابستان و دمای بالای 27 تا 30 درجه مشاهده می شود. گل ها به رنگ صورتی پررنگ بوده و روی شاخه های پیرتر شکل می گیرند، ازاین رو هرس در زمستان مانعی برای میوه دهی نیست. درختان جوان پیوندی معمولاً از ارتفاع 45 سانتی متر شروع به گل دهی می کنند و در سال اول رشد چند میوه نیز به بار می آورند.

بذر درخت مثمر

هرس و نگهداری

درخت استار فروت دارای رشد عمودی است، بنابراین شاخه های بیرونی را باید در اواخر زمستان قبل از شروع رشد جدید کوتاه کرد. هرس منظم باعث تهویه بهتر و ورود نور به همه بخش های تاج درخت می شود. ارقام کوتاه قد در گلدان معمولاً نیاز به هرس محدود دارند و با حفظ شکل کروی ظاهر زیباتری خواهند داشت.

آفات و بیماری ها

این درخت معمولاً در برابر بیماری ها مقاوم است، اما چند حشره مانند شپشک ها، کنه های تارعنکبوتی، ساس میوه و تریپس ممکن است موجب آسیب به برگ و میوه شوند. استفاده از روغن باغبانی، صابون حشره کش یا روغن نئِم برای کنترل آن ها مؤثر است. از میان بیماری های قارچی، لکه برگی های فصلی معمولاً بی خطر هستند و تنها نشان دهنده ی کمبود تغذیه یا استرس حرارتی اند. پوسیدگی ریشه معمولاً در خاک غرقابی و مرطوب توسط قارچ بروز می کند و پیشگیری با زهکشی صحیح تنها راه جلوگیری از آن است.

تکثیر

تکثیر درخت استار فروت معمولاً از دو روش انجام می شود: از بذر یا پیوند شاخه. بذر این گیاه دوام کوتاهی دارد و باید سریع کشت شود. اگر از پیوند استفاده شود، شاخه های بالغ دارای جوانه از درخت سالم برای این کار مناسب هستند. پیوند معمولاً روشی حرفه ای است و برای تولید نهال های ارقام تجاری کاربرد دارد.

برداشت و انبارداری

میوه استار فروت پس از برداشت دیگر نمی رسد، بنابراین باید در مرحله ای که تمام شیارهای کناری زرد شده و تنها نوک پره ها کمی سبز هستند برداشت شود. میوه های کاملاً زرد عمر نگهداری کوتاه تری دارند. برای نگهداری، میوه را در کیسه پلاستیکی در یخچال تا سه هفته حفظ کنید. برای نگهداری بلندمدت می توان آن را پوره و منجمد کرد یا با خشک کن میوه خشک نمود. پوره ی میوه همچنین برای تهیه مربا و ژله کاربرد دارد.

مشکلات رایج در پرورش

در خاک های قلیایی، کمبود آهن، منگنز و منیزیم باعث کوچک شدن برگ ها و زردی میان رگبرگ ها می شود. درمان با افزودن ریزمغذی های مناسب به خاک یا محلول پاشی انجام می شود. در دماهای زیر 30 درجه سانتی گراد، رشد و میوه دهی متوقف می شود و در دمای کمتر از 25 درجه ممکن است جوانه ها و برگ های جوان از بین بروند.

بذر درخت استار فروت

نتیجه گیری

درخت استار فروت یکی از زیباترین و سودمندترین گیاهان استوایی قابل پرورش در خانه و بالکن است. با انتخاب ارقام کوتاه قد مانند «ماهیر دورف» و «دورف هاوایی»، می توان در فضاهای محدود نیز این درخت را در گلدان پرورش داد و میوه های ستاره ای زرد و دلپذیر آن را برای سال ها برداشت کرد. با تأمین نور کافی، دمای مناسب، آبیاری منظم و تغذیه متعادل، این درخت استوایی به راحتی در محیط های خانگی رشد کرده و با گل های صورتی و میوه های نادر خود جلوه ای خاص به فضای زندگی شما می بخشد.